69- BİR TEK ELBiSE
İÇİNDE NAMAZ KILMAK BABI
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْر
بْنُ أَبِي
شَيْبَة،
وهِشَامُ
بْنُ
عَمَّارٍ؛
قالا:
حَدَّثَنَا
سُفْيَان بْن
عيينة، عَن
الزهري، عَن
سعيد بْن
المسيب، عَن
أبي هُرَيْرَة؛
قَالَ:
-
أتى رجل
النَّبِي
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمْ
فقال ((يا رسول
اللَّه! أحدنا
يصلي في الثوب
الواحد. فقال
النَّبِي
صَلَى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وسَلَّمْ
((أوكلكم يجد
ثوبين؟)).
Ebu Hureyre
(r.a.)'den: şöyle demiştir: Eir adam Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e
gelip:
Ya Resulallah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)! Birimiz bir tek elbise içinde namaz kılar, dedi.
(Bunun hükmünü sordu.) Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): «Herbiriniz ikişer
elbise bulur mu?» buyurdu."
Diğer tahric:
Buhari, Müslim, Ebu Davud, Nesai, Ahmed ve Beyhaki de bu hadisi benzer
lafızlarla rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Ebu Davud'un rivayeti mealen şöyledir: "Bir
tek elbise içinde namaz kılmanın hükmü Resulullah (s.a.v.)'e soruldu. Nebi
(s.a.v.) de: ''Her birinizin ikişer elbisesi var mı'?'' dedi."
EI-Menhel
yazarı şu bilgiyi vermiştir:
Serahsi
el-Mebsuı'da şöyle anlatır: Soru sahibi Sevban'dır. Nebi (s.a.v.)'in:
''Herbiriniz ikişer elbise bulur mu?'' sorusu olumsuzluk anlamında bir
istifhamdır. Yani bulamayanlarınız vardır. Şu halde bu cevap, bir elbise içinde
namaz kılmanın caizliğini ifade eder.
Hadis bir
elbise içinde namaz kılmanın cevazına delalet eder.
Nevevi: Tek bir
elbise içinde namaz kılmanın caizliği hususunda herhangi bir ihtilaf yoktur.
Yalnız Abdullah bin Mes'ud (r.a.)'den hikaye edilen ve sıhhatlı olduğunu
bilemeyeceğim bir muhalif söz vardır. Alimler iki elbise içinde namaz kılmanın
efdaliyeti üzerinde icma' etmişlerdir. Nebi (s.a.v.)'in ve Sahabiler (r.anhum)'in
tek bir elbise içinde namaz kılmaları sebebine gelince, bazen birden fazla
elbisenin bulunmayışı, bazen de başka elbise bulunduğu halde bir elbise ile
namaz kılmanın cevazını beyan etmek içindir. Nitekim Buhari'nin rivayet
ettiğine göre; Cabir bin AbdiIlah (r.a.) bir elbise içinde namaz kıldırmış,
namazdan sonra kendisine Ya. Eba Abdillah! Ridan yere bırakılmış olduğu halde
bunu umuzuna almıyarak bir elbise içinde namaz kılıyorsun? diyerek garibseyen
olmuş. Kendisi de: 'Evet, sizler gibi bilmeyenlerin beni görmelerini (bunun
caiz olduğunu öğrenmelerini) sevdim." diye cevap vermiştir.
İbn-i Ebi
Şeybe'nin, senedIe rivayet ettiğine göre Ebu Hureyre (r.a.): "Ben Suffe
ehlinden 70 sahabi gördüm, tek bir elbise içinde numaz lolıyorlardı. Kimisinin
elbisesi diz kapaklarına ulaşırdı, kimisinin ki daha aşağılara ulaşırdı.
Rüku'ya vardıkları zaman avret mahallinin açılması endişesiyle elbisesini
tutarlardı." demiştir.
Rivayet
edildiğine göre Abdullah bin Mes'ud (r.a.) ile Ubeyy bin Ka'b, Hz. Ömer (r.a.)
yanında bir elbise içinde namaz kılınıp kılınmıyacağı konusunda ihtilaf
etmişler. Ubeyy (r.a.}, bir sakınca yoktur. demiş. İbn-i Mes'ud (r.a.} ise:
"Bir elbise içinde kılmanın caizliği. halkın elbiseler bulamadığı
zamanlara ait idi. Birden fazla elbise bulacakları zaman namaz iki elbise
içinde kılınır .. " demiş. Bunun üzerine Ömer (r.a.} minbere çıkarak:
Doğrusu Ubeyy'in dediğidir. İbn-i Mes'ud'un dediği değildir, demiştir."
O zamanlarda
hülle denilen tam takım elbise iki parçadan ibaret idi. İzar adı verilen parça
bele bağlanır, Rida denilen parça da omuza alınırdı.
Bir elbise
içinde namaz kılınırken O elbisenin vücudun göbek ile diz kapağ arasını ve
omuzlara kadar yukarı kısmını örtmesi esastır. Çünkü Buhari, Müslim, Ebu Davud
ve Nesai'nin Ebu Hureyre (r.a.)'den rivayet ettikleri bir hadiste Nebi
(s.a.v.): ''Bir kısmı omuzlar üzerinde bulunmayan tek bir elbise içinde
herhangi biriniz namaz kılmasın.''
Cumhlir'a göre
bu hadisteki nehiy tenzihen mekruhluk içindir.
Omuzları da
örtebilecek bir elbise varken yalnız göbekle diz kapağı arasını örten bir
elbise içinde kılınan namaz sahih olmakla beraber mekruhtur. Şayet yalnız avret
yerini örtebilecek bir elbisesi bulunan ve başkaca elbisesi bulunmayan kişinin
bu elbise içinde namaz kılmasında kerahet yoktur.
Ahmed ve bazı
selef alimlerine göre omuzlarını da örtmeye muktedir olduğu halde, burayı
örtmeden namaz kılanın namazı sahih değildir.
Yukarıda
belirtilen durum müvacehesinde alimler tek bir elbise içinde namaz kılındığında
giyilen elbise izar ise yani bele bağlanmış durumda ise uçlarını çapraz olarak
omuzlar üzerine koyup bağlamak gerekir. Şayet rida ise yani omuzlara alınan
elbise ise sağ omuz üzerindeki ucu sol koltuk altından arkaya ve sol omuz
üzerindeki ucu sag koltuk altından arkaya geçirip bel üzerinde veya göğüs
üzerinde bağlamak şeklinde olabilir ki bu tür giyinişe Teveşşüh. iştimal ve
İltihaf denilir.
Omuz üzerine
alınan tek elbisenin göbekle diz kapağı arasındaki avret mahallini örtmesinin
gerekliliği malumdur.